pradip namdeo chogale

नियोजन शून्य पद्धती मुळे मासेमारी करताना जे अनावश्यक रित्या जाळ्यात पकडले जाते वा फेकले जाते अश्या सगळ्या सागरी संसाधनाचा अंतर्भाव कुटा वा Bycatch या परिभाषेत करता येईल हि गोष्ट आपण मागील लेखा मध्ये समजून घेतल्यावर आता पुढे आपण समजून घेऊ की सागरी सस्तन प्राणी (देवमासे व डॉल्फिन ई..), सागरी पक्षी आणि समुद्री कासवे याची यात काय वताहत होते.   जगभरात अथांग पसरलेल्या सागरी क्षेत्रात सात समुद्री कासव प्रजाती आढळून येतात. ऑलिव रीडले, लेदर-बॅक, सी ग्रीन, लॉगर हेड आणि हॉक्सबिल या पाच सागरी कासाव प्रजाती भारतीय मुख्य भूमी चे समुद्री किनारे, सागरी प्रदेश, मुख्य बेटे आणि खाडी तसेच नदीच्या जवळ असल्याची शास्त्रीय अभ्यास नोंदी आहेत. कॅम्प रीडले आणि फ्लॅट बॅक समुद्री कासवे याची खात्रीदायक नोंदी अजून आपल्या येथे झालेल्या नाही आहेत परंतु जगभरात इतर भागात मात्र ही समुद्री कासवे विपुलतेने आढळून येतात. समुद्री कासवे ही सागरी अधिवासात खूप महत्वाची भूमिका बजावतात. सागरी वनस्पति आणि शैवाल याचे बिजप्रसरण, पाठीचा कणा नसलेल्या कित्येक लहान मोठे सागरी जीव हे देखील फार मोठा पल्ला या कसवयांच्या मदतीने पार पाडतात.

  निळ्या देवमास्याच्या मार्गावर     निळाशार पसरेलला दर्या राजा आणि त्याच्या लाटांवर हिंदोले खात कधी पुढे कधी थोडे मागे असं मार्गक्रमण करणाऱ्या कोळयांच्या बोटी असं दृश्य आपण सर्वानी पहिलं असेल. किनाऱ्यावर शांत पणे उभे राहून वा नारळी-पोकळीच्या बागेत मस्त पणे वाळूत बसून असं दृश्य पाहण हा एक नयन सुख देणारा अनुभव. परंतु याच निळ्याशार दर्या राजाच्या अंतरंगात काय काय आहे हे जर आपण अभ्यासू लागलो तर बुद्धी स्तंभित होईल अशी विविध प्रकारची जैव विविधता आणि नानाविधी नेसर्गिक साधने त्याच्या पोटात दडलेली दिसून येईल. दोस्तहो आज या लेख मालिकेच्या माध्यमातून आपण समजून घेऊ की या मासेमारी आणि जैवविविधता मध्ये असलेला सहसबंध. कश्या स्वरूपात या महासागरात विचरण करणारे अजस्त्र जीव आपल्या दैनंदिन जीव विशेष आहार- विहार सवयी प्रमाणे महासागरी अन्नसाखलीत महत्वपूर्ण भूमिका बजावतात. त्याच बरोबर मासेमारी करताना आपण कश्या स्वरूपात सकारात्मक वा नकारात्मक रित्या या अजस्त्र जीवांवर परिणाम करतो.   अन्न, वस्त्र आणि निवारा या मानवी जीवनाच्या मूलभूत गरजा आहेत. यातील वस्त्र आणि निवारा ही गोष्ट व्यक्ति आणि समाजा अनुरूप बद