pradip namdeo chogale

  अनुकूलन: सागरी सस्तन प्राण्यांचे थरारक जग आणि खोल सागरातला संघर्ष    समुद्री सस्तन प्राणी पृथ्वीवरील काही अद्भुत आणि गूढ प्रजाती आहेत, ज्या अतिशय कठीण परिस्थितीतही जिवंत राहण्याची विलक्षण क्षमता दाखवतात. अंटार्क्टिकच्या बर्फाळ समुद्रांपासून खोल महासागराच्या तळापर्यंत, या प्राण्यांनी स्वतःला अशा प्रकारे विकसित केले आहे की ते अशा ठिकाणीही जिवंत राहू शकतात, जिथे इतर जीवसृष्टीला संघर्ष करावा लागतो. या लेखात, आपण समुद्री सस्तन प्राण्यांच्या भौतिक, शारीरिक आणि वर्तनात्मक वैशिष्ट्यांवर एक नजर टाकू, ज्यामुळे ते महासागराचे खरे "सुपरहिरो" ठरतात.   आव्हानात्मक पर्यावरणातील संघर्ष यांमुळे समुद्र हा सर्वांसाठीच वावर करण्यासाठी कठीण ठरतो. समुद्री सस्तन प्राण्यांना उणे-शून्य तापमान, प्रचंड पाण्याचा दाब, कमी ऑक्सिजन आणि मर्यादित अन्नस्रोत यांचा सामना करावा लागतो. पण हे प्राणी यादरम्यान अशा प्रकारच्या युक्त्या अंगिकारतात की ज्या आपल्याला थक्क करतील.   उष्णता टिकवण्यासाठी चरबी आणि लोकरी सारखे आवरण. फ्रिजमध्ये असलेल्या थंड पाण्यासदृश्य तापमानात उष्णता टिकवण्याचे कौशल्य या प्राण्...

 एरिएटी, कल्पकता आणि संवर्धन    मला बाळपानापासून निसर्ग आवडतो कारण माझ्या बालपण आणि शैशव अश्याच निसर्ग रम्य ठिकाणी कुंडलिका नदीच्या किनारी, रेवदंडा-मुरुड च्या समुद्र किनारी आणि फणसाड अभयारण्य च्या कुशीत गेला. त्यामुळेच मला निसर्ग अधिक  जवळचा आणि आपुलकीचा वाटतो. ज्यांना म्हणून असं अनुभव जीवनात असेल अश्या मंडळी हा चित्रपट पाहून अधिक आनंद होईल यात काहीच नवल नाही.    जग फार वेगाने बदलत आहे त्यात 'हवामान बदल' हि संकल्पना आता फक्त पुस्तकी अभ्यासाचा भाग नाही राहिला आहे तर तो आज आपला साऱ्यांचा एक दैनंदिन अनुभव झाला आहे.  अवेळी येणार पाऊस,  कधी पिढ्यान पिढ्या अनुभवली नाही अशी थंडी आणि वाढत जाणारा  असह्य उन्हाळा हे या वातावरण बदलाचे दृश्य परिणाम. त्याच बरोबर शेतात पिकांवर येणारी प्रचंड टोळधाड, मासेमारी करताना समुद्रात मोठ्या प्रमाणात जाळ्यात अडकणारे जेलीफिश हि देशील या हवामान बदलाची चिन्हे. मग अश्यातच आपल्याला ऐकू येते कानी कि काही पक्षी प्रजाती नष्ट झाल्या आहेत तर कधी माझ्या आई-वडिलांनी खाल्लेला भाताचं वाण आता नाही राहिल आहे.  सोप्या शब्दात सांगा...

Discovering the Power of Bioacoustics: An Inspiring Journey from Curiosity to Conservation   A popular quote from the well-known book The Alchemist by Paulo Coelho is, “When you want something, all the universe conspires in helping you to achieve it." The same thing happened to me just today. I am curious about the ocean and marine ecosystem interactions with human beings. Due to this curiosity, I completed my master's degree in zoology with a specialization in fishery and oceanography in 2016. For the last four years, I have been more focused on marine mammals and other marine megafauna and their fisheries interactions. To learn more about how marine mammals interact within fishing areas, I have been reading research papers on how bioacoustics can help detect the number and types of marine mammals within a study area.   In May 2024, I applied for a course on bioacoustics at one of the great institutes in our country, but unfortunately, I was not shortlisted. Surprisingly...

  'खलील जिब्रान' समजून घेताना    काही गोष्टी, काही वाक्य आणि काही विचार फारच सरळ असतात. हे विचार इतके सरळ आणि सोपे असतात कि बहुधा त्यातील सहजतात समजणे सहजतेने बऱ्याच वेळा जमत नाही. गेल्या एक दशका पासून 'खलील जीब्रान' हे नाव मी ऐकलं असेल. बऱ्याच भारतीय तत्वज्ञ आणि इतिहासकार वाचत असताना हे नाव आणि या बाबत संदर्भ येत होते. परंतु इतके सहज विचार आणि वाक्य या व्यक्ती च्या नावा सोबत वाचले आहेत कि त्यात काही विशेष आहे असं मला वाटलं नाही.    साधारण वर्षाहुन अधिक काल लोटला असेल मी या ह्या लेखकाचा दृष्टिकोन आणि विचार अभिव्यक्ती समजून घेण्यासाठी 'खलील जिब्रानच्या उत्कृष्ट कथा' हे पुस्तक आणलं होतं. गंमत अशी एक छोटंसं पुस्तक कधी तरी वाचू म्हणून मी त्या सोबत जरा अंतर राखून ठेवलं होतं. परंतु गेल्या आठवड्यात जेव्हा मी बंगलोर-मुबंई हवाई प्रवास केला तेव्हा विमानतलावर काही तरी वाचायचं म्हूणन याची सुरवात केली. असं म्हटलं जात काही पदार्थ हे आवडतात किंवा प्रसिद्ध आहेत म्हणून पोटभर खाऊ नये तर त्याचा अदबीने आस्वाद घ्यावा. एक घास खाऊन चव जिभेवर अनुभव करून पुढील घास घ्यावा. कधी तरी अचानक ...

 मनोगत  तु  'मोठा मुलगा' आहेस म्हणून ते सगळं करावं लागत.  जे इच्छा नसतात करतो कारण, तु मोठा आहेस असं म्हटलं जात का? कर्तव्य आहे म्हणून .  'पती' म्हणून ते सगळं करावं लागत ज्यात आपल्या मनाला नाही पटत, का? कारण तु 'पुरुष' आहेस. जावई, भाऊ, बाप आणि बरच काही मी 'पुरुष' म्हूणन असतो जगतो आणि वागतो निदान कोणाला नाही पटल तरी तसं करण्याचा प्रयत्न करतो. फार सहजतेने 'पुरुष' म्हणून मला अपयश, निराशा आणि वाईट नशीब या बद्दल चं खापर स्वतःवर घ्यावं लागत. ह्रदयात आलेलं दुःख आणि मनाल झोबणारी लाचारी बऱ्याच वेळा सहन करावी लागते काही व्यक्त न करता. कारण मी अनुभवतो ती कागदी 'स्त्री-पुरुष' समानता ही अस्तित्वात नसतेच. असो मी पुन्हा एकदा या घराचा उंबरठा ओलांडणार आहे मनात अश्रू घेऊन आणि डोक्यावर कर्तव्य भावना ठेऊन कारण मी 'पुरुष' आहे ज्याला दर्द होतं नाही असा किंवा ज्यांनी दर्द होतं आहे असं दाखवायचं नाही असा.  - प्रदिप नामदेव चोगले (30 जून 2024 )

  मनोगत मी नसलो जरी उद्या या अवनी, तरी चालेल ही दुनियादारी | कधी आठवण येईल तुमच्या मनी तर नजर करा अंबरी ||1|| आनंदाचा यात्री मी,  सफर माझी सागर लहरी | थोडं कुतूहल थोडं समजून केली मी विज्ञान मुसाफिरी ||2|| सांभाळले शब्द सावरलं झुकता तोल चारित्र्य घडवण्यासाठी | पण नेमीच जगलो तो, ती, आणि त्याचा 'मी' जपण्यासाठी ||3|| लाडका मी निसर्गाचा,  देव मासा माझा सखा सोबती  | घेतो मी रजा आपली पुन्हा धरणी कृतार्थ करण्यासाठी ||4|| ~  प्रदिप नामदेव चोगले